अरण्यकाण्डम्
Chapter 49 / सर्गः ४९
Slōka 1 / श्लोक १
सीताया वचनम् श्रुत्वा दशग्रीवः प्रतापवान् ।
हस्ते हस्तम् समाहत्य चकार सुमहत् वपुः ॥३-४९-१॥
Slōka 2 / श्लोक २
स मैथिलीम् पुनः वाक्यम् बभाषे वाक्य कोविदः ।
न उन्मत्तया श्रुतौ मन्ये मम वीर्य पराक्रमौ ॥३-४९-२॥
Slōka 3 / श्लोक ३
उद् वहेयम् भुजाभ्याम् तु मेदिनीम् अंबरे स्थितः ।
आपिबेयम् समुद्रम् च मृत्युम् हन्याम् रणे स्थितः ॥३-४९-३॥
Slōka 4 / श्लोक ४
अर्कम् तुंद्याम् शरैः तीक्ष्णैर् विभिंद्याम् हि महीतलम् ।
काम रूपिणम् उन्मत्ते पश्य माम् कामदम् पतिम् ॥३-४९-४॥
Slōka 5 / श्लोक ५
एवम् उक्तवतः तस्य रावणस्य शिखि प्रभे ।
क्रुद्धस्य हरि पर्यन्ते रक्ते नेत्रे बभूवतुः ॥३-४९-५॥
Slōka 6 / श्लोक ६
सद्यः सौम्यम् परित्यज्य तीक्ष्ण रूपम् स रावणः ।
स्वम् रूपम् काल रूप आभम् भेजे वैश्रवण अनुजः ॥३-४९-६॥
Slōka 7 / श्लोक ७
संरक्त नयनः श्रीमान् तप्त कांचन भूषणः ।
क्रोधेन महता आविष्टो नील जीमूत सन्निभः ॥३-४९-७॥
Slōka 8 / श्लोक ८
दश आस्यो विंशति भुजो बभूव क्षणदा चरः ।
स परिव्राजक च्छद्म महाकायो विहाय तत् ॥३-४९-८॥
Slōka 9 / श्लोक ९
प्रतिपेदे स्वकम् रूपम् रावणो राक्षस अधिपः ।
रक्त अंबर धरः तस्थौ स्त्री रत्नम् प्रेक्ष्य मैथिलीम् ॥३-४९-९॥
Slōka 10 / श्लोक १०
स ताम् असित केश अन्ताम् भास्करस्य प्रभाम् इव ।
वसन आभरण उपेताम् मैथिलीम् रावणो अब्रवीत् ॥३-४९-१०॥
Slōka 11 / श्लोक ११
त्रिषु लोकेषु विख्यातम् यदि भर्तारम् इच्छसि ।
माम् आश्रय वरारोहे तव अहम् सदृशः पतिः ॥३-४९-११॥
Slōka 12 / श्लोक १२
माम् भजस्व चिराय त्वम् अहम् श्लाघ्यः पतिः तव ।
न एव च अहम् क्वचित् भद्रे करिष्ये तव विप्रियम् ॥३-४९-१२॥
Slōka 13 / श्लोक १३
त्यज्यताम् मानुषो भावो मयि भावः प्रणीयताम् ।
राज्यात् च्युतम् असिद्ध अर्थम् रामम् परिमित आयुषम् ॥३-४९-१३॥
Slōka 14 / श्लोक १४
कैः गुणैः अनुरक्ता असि मूढे पण्डित मानिनि ।
यः स्त्रिया वचनात् राज्यम् विहाय ससुहृत् जनम् ॥३-४९-१४॥
Slōka 15 / श्लोक १५
अस्मिन् व्याल अनुचरिते वने वसति दुर्मतिः ।
इति उक्त्वा मैथिलीम् वाक्यम् प्रिय अर्हाम् प्रिय वादिनीम् ॥३-४९-१५॥
Slōka 16 / श्लोक १६
अभिगम्य सुदुष्ट आत्मा राक्षसः काम मोहितः ।
जग्राह रावणः सीताम् बुधः खे रोहिणीम् इव ॥३-४९-१६॥
Slōka 17 / श्लोक १७
वामेन सीताम् पद्माक्षीम् मूर्धजेषु करेण सः ।
ऊर्वोः तु दक्षिणेन एव परिजग्राह पाणिना ॥३-४९-१७॥
Slōka 18 / श्लोक १८
तम् दृष्ट्वा गिरि शृंग आभम् तीक्ष्ण दंष्ट्रम् महा भुजम् ।
प्राद्रवन् मृत्यु संकाशम् भय आर्ता वन देवताः ॥३-४९-१८॥
Slōka 19 / श्लोक १९
स च मायामयो दिव्यः खर युक्तः खर स्वनः ।
प्रत्यदृश्यत हेमांगो रावणस्य महारथः ॥३-४९-१९॥
Slōka 20 / श्लोक २०
ततः ताम् परुषैः वाक्यैः अभितर्ज्य महास्वनः ।
अंकेन आदाय वैदेहीम् रथम् आरोपयत् तदा ॥३-४९-२०॥
Slōka 21 / श्लोक २१
सा गृहीता अतिचुक्रोश रावणेन यशस्विनी ।
रामा इति सीता दुःख आर्ता रामम् दूरम् गतम् वने ॥३-४९-२१॥
Slōka 22 / श्लोक २२
ताम् अकामाम् स काम आर्तः पन्नग इन्द्र वधूम् इव ।
विवेष्टमानाम् आदाय उत्पपात अथ रावणः ॥३-४९-२२॥
Slōka 23 / श्लोक २३
ततः सा राक्षसेन्द्रेण ह्रियमाणा विहायसा ।
भृशम् चुक्रोश मत्ता इव भ्रांत चित्ता यथा आतुरा ॥३-४९-२३॥
Slōka 24 / श्लोक २४
हा लक्ष्मण महाबाहो गुरु चित्त प्रसादक ।
ह्रियमाणाम् न जानीषे रक्षसा काम रूपिणा ॥३-४९-२४॥
Slōka 25 / श्लोक २५
जीवितम् सुखम् अर्थाम् च धर्म हेतोः परित्यजन् ।
ह्रियमाणाम् अधर्मेण माम् राघव न पश्यसि ॥३-४९-२५॥
Slōka 26 / श्लोक २६
ननु नाम अविनीतानाम् विनेता असि परंतप ।
कथम् एवम् विधम् पापम् न त्वम् शास्सि हि रावणम् ॥३-४९-२६॥
Slōka 27 / श्लोक २७
ननु सद्यो अविनीतस्य दृश्यते कर्मणः फलम् ।
कालो अपि अंगी भवति अत्र सस्यानाम् इव पक्तये ॥३-४९-२७॥
Slōka 28 / श्लोक २८
त्वम् कर्म कृतवान् एतत् काल उपहत चेतनः ।
जीवित अंतकरम् घोरम् रामात् व्यसनम् आप्नुहि ॥३-४९-२८॥
Slōka 29 / श्लोक २९
हन्त इदानीम् सकामा तु कैकेयी बान्धवैः सह ।
ह्रियेयम् धर्म कामस्य धर्म पत्नी यशस्विनः ॥३-४९-२९॥
Slōka 30 / श्लोक ३०
आमंत्रये जनस्थानम् कर्णिकारान् च पुष्पितान् ।
क्षिप्रम् रामाय शंसध्वम् सीताम् हरति रावणः ॥३-४९-३०॥
Slōka 31 / श्लोक ३१
हंस सारस संघुष्टाम् वन्दे गोदावरीम् नदीम् ।
क्षिप्रम् रामाय शंस त्वम् सीताम् हरति रावणः ॥३-४९-३१॥
Slōka 32 / श्लोक ३२
दैवतानि च यान्ति अस्मिन् वने विविध पादपे ।
नमस्करोमि अहम् तेभ्यो भर्तुः शंसत माम् हृताम् ॥३-४९-३२॥
Slōka 33 / श्लोक ३३
यानि कानिचित् अपि अत्र सत्त्वानि निवसन्ति उत ।
सर्वाणि शरणम् यामि मृग पक्षि गणान् अपि ॥३-४९-३३॥
Slōka 34 / श्लोक ३४
ह्रियमाणाम् प्रियाम् भर्तुः प्राणेभ्यो अपि गरीयसीम् ।
विवश अपहृता सीता रावणेन इति शंसत ॥३-४९-३४॥
Slōka 35 / श्लोक ३५
विदित्वा माम् महाबाहुः अमुत्र अपि महाबलः ।
आनेष्यति पराक्रम्य वैवस्वत हृताम् अपि ॥३-४९-३५॥
Slōka 36 / श्लोक ३६
सा तदा करुणा वाचो विलपंती सुदुःखिता ।
वनस्पति गतम् ग्रिध्रम् ददर्श आयत लोचना ॥३-४९-३६॥
Slōka 37 / श्लोक ३७
सा तम् उद् वीक्ष्य सुश्रोणी रावणस्य वशम् गता ।
समाक्रंदत् भयपरा दुःख उपहतया गिरा ॥३-४९-३७॥
Slōka 38 / श्लोक ३८
जटायो पश्य मम आर्य ह्रियमाणम् अनाथ वत् ।
अनेन राक्षसेद्रेण करुणम् पाप कर्मणा ॥३-४९-३८॥
Slōka 39 / श्लोक ३९
न एष वारयितुम् शक्यः त्वया क्रूरो निशाचर ।
सत्त्ववान् जितकाशी च स आयुधः चैव दुर्मतिः ॥३-४९-३९॥
Slōka 40 / श्लोक ४०
रामाय तु यथा तत्त्वम् जटायो हरणम् मम ।
लक्ष्मणाय च तत् सर्वम् आख्यातव्यम् अशेषतः ॥३-४९-४०॥