अयोध्याकाण्डम्
Chapter 31 / सर्गः ३१
Slōka 1 / श्लोक १
एवम् श्रुत्वा तु सम्वादम् लक्ष्मणः पूर्वमागतः ।
बाष्पपर्याकुलमुखः शोकम् सोढुमशक्नुवन् ॥२-३१-१॥
Slōka 2 / श्लोक २
स भ्रातुश्चरणौ गाढम् निपीड्य रघुनन्दनः ।
सीतामुवाचातियशाम् राघवम् च महाव्रतम् ॥२-३१-२॥
Slōka 3 / श्लोक ३
यदि गन्तुम् कृता बुद्धिर्वनम् मृगगजायुतम् ।
अहम् त्वानुगमिष्यामि वनमद्रे धनुर्धरः ॥२-३१-३॥
Slōka 4 / श्लोक ४
मया समेतोऽरण्यानि बहूनि विचरिष्यसि ।
पक्षिभिर्मृगयूथैश्च सम्घुष्टानि समन्ततः ॥२-३१-४॥
Slōka 5 / श्लोक ५
न देवलोकाक्रमणम् नामरत्वमहम् वृणे ।
ऐश्वर्यम् वापि लोकानाम् कामये न त्वया विना ॥२-३१-५॥
Slōka 6 / श्लोक ६
एवम् ब्रुवाणः सौमित्रिर्विनवासाय निश्चितः ।
रामेण बहुभिः सान्वैर्निषिद्धः पुनरब्रवीत् ॥२-३१-६॥
Slōka 7 / श्लोक ७
अनुज्ञातश्च भवता पूर्वमेव यदस्म्यहम् ।
किमिदानीम् पुनरिदम् क्रियते मे निवारणम् ॥२-३१-७॥
Slōka 8 / श्लोक ८
यदर्थम् प्रतिषेधो मे क्रियते गन्तुमिच्छतः ।
एतदिच्छामि विज्ञातुम् सम्शयो हि ममानघ ॥२-३१-८॥
Slōka 9 / श्लोक ९
ततः अब्रवीन् महा तेजा रामः लक्ष्मणम् अग्रतः ।
स्थितम् प्राग् गामिनम् वीरम् याचमानम् कृत अन्जलिम् ॥२-३१-९॥
Slōka 10 / श्लोक १०
स्निग्धो धर्मरतो वीरस्सततम् सत्पथे स्थितः ।
प्रियः प्राणसमो वशो भ्राता चापि सखा च मे ॥२-३१-१०॥
Slōka 11 / श्लोक ११
मया अद्य सह सौमित्रे त्वयि गच्चति तत् वनम् ।
को भरिष्यति कौसल्याम् सुमित्राम् वा यशस्विनीम् ॥२-३१-११॥
Slōka 12 / श्लोक १२
अभिवर्षति कामैः यः पर्जन्यः पृथिवीम् इव ।
स काम पाश पर्यस्तः महा तेजा मही पतिः ॥२-३१-१२॥
Slōka 13 / श्लोक १३
सा हि राज्यम् इदम् प्राप्य नृपस्य अश्व पतेः सुता ।
दुह्खितानाम् सपत्नीनाम् न करिष्यति शोभनम् ॥२-३१-१३॥
Slōka 14 / श्लोक १४
न स्मरिष्यति कौसल्याम् सुमित्राम् च सुदुःखिताम् ।
भरतो राज्यमासाद्य कैकेय्याम् पर्यवस्थितः ॥२-३१-१४॥
Slōka 15 / श्लोक १५
तामार्याम् स्वयमेवेह राजाऽनुग्रहणेन वा ।
सौमित्रे भर कौसल्या मुक्तमर्थमिमम् चर ॥२-३१-१५॥
Slōka 16 / श्लोक १६
एवम् मम च ते भक्तिर्भविष्यति सुदर्शिता ।
धर्मज्ञ गुरुपूजायाम् धर्मश्चाप्यतुलो महान् ॥२-३१-१६॥
Slōka 17 / श्लोक १७
एवम् कुरुष्व सौमित्रे मत्क्R^ते रघुनन्दन ।
अस्माभिर्विप्रहीनाया मातुर्नो न भवेत्सुखम् ॥२-३१-१७॥
Slōka 18 / श्लोक १८
एवम् उक्तः तु रामेण लक्ष्मणः श्लक्ष्णया गिरा ।
प्रत्युवाच तदा रामम् वाक्यज्ञो वाक्य कोविदम् ॥२-३१-१८॥
Slōka 19 / श्लोक १९
तव एव तेजसा वीर भरतः पूजयिष्यति ।
कौसल्याम् च सुमित्राम् च प्रयतः न अत्र सम्शयः ॥२-३१-१९॥
Slōka 20 / श्लोक २०
कौसल्या बिभृयात् आर्या सहस्रम् अपि मद् विधान् ।
यस्याः सहस्रम् ग्रामाणाम् सम्प्राप्तम् उपजीवनम् ॥२-३१-२०॥
Slōka 21 / श्लोक २१
तदात्मभरणे चैव मम मातुस्तथैव च ।
पर्याप्ता मद्विधानाम् च भरणाय यशस्विनी ॥२-३१-२१॥
Slōka 22 / श्लोक २२
कुरुष्व मामनुचरम् वैधर्म्यम् नेह विद्यते ।
कृतार्थोऽहम् भविष्यामि तव चार्थः प्रकल्पते ॥२-३१-२२॥
Slōka 23 / श्लोक २३
धनुर् आदाय सशरम् खनित्र पिटका धरः ।
अग्रतः ते गमिष्यामि पन्थानम् अनुदर्शयन् ॥२-३१-२३॥
Slōka 24 / श्लोक २४
आहरिष्यामि ते नित्यम् मूलानि च फलानि च ।
वन्यानि यानि च अन्यानि स्वाहाराणि तपस्विनाम् ॥२-३१-२४॥
Slōka 25 / श्लोक २५
भवाम्स् तु सह वैदेह्या गिरि सानुषु रम्स्यते ।
अहम् सर्वम् करिष्यामि जाग्रतः स्वपतः च ते ॥२-३१-२५॥
Slōka 26 / श्लोक २६
रामः तु अनेन वाक्येन सुप्रीतः प्रत्युवाच तम् ।
व्रज आपृच्चस्व सौमित्रे सर्वम् एव सुहृज् जनम् ॥२-३१-२६॥
Slōka 27 / श्लोक २७
ये च राज्ञो ददौ दिव्ये महात्मा वरुणः स्वयम् ।
जनकस्य महा यज्ञे धनुषी रौद्र दर्शने ॥२-३१-२७॥
Slōka 28 / श्लोक २८
अभेद्य कवचे दिव्ये तूणी च अक्षय सायकौ ।
आदित्य विमलौ च उभौ खड्गौ हेम परिष्कृतौ ॥२-३१-२८॥
Slōka 29 / श्लोक २९
सत्कृत्य निहितम् सर्वम् एतत् आचार्य सद्मनि ।
स त्वम् आयुधम् आदाय क्षिप्रम् आव्रज लक्ष्मण ॥२-३१-२९॥
Slōka 30 / श्लोक ३०
स सुहृज् जनम् आमन्त्र्य वन वासाय निश्चितः ।
इष्क्वाकु गुरुम् आमन्त्र्य जग्राह आयुधम् उत्तमम् ॥२-३१-३०॥
Slōka 31 / श्लोक ३१
तत् दिव्यम् राज शार्दूलः सत्कृतम् माल्य भूषितम् ।
रामाय दर्शयाम् आस सौमित्रिः सर्वम् आयुधम् ॥२-३१-३१॥
Slōka 32 / श्लोक ३२
तम् उवाच आत्मवान् रामः प्रीत्या लक्ष्मणम् आगतम् ।
काले त्वम् आगतः सौम्य कान्क्षिते मम लक्ष्मण ॥२-३१-३२॥
Slōka 33 / श्लोक ३३
अहम् प्रदातुम् इच्चामि यद् इदम् मामकम् धनम् ।
ब्राह्मणेभ्यः तपस्विभ्यः त्वया सह परम्तप ॥२-३१-३३॥
Slōka 34 / श्लोक ३४
वसन्ति इह दृढम् भक्त्या गुरुषु द्विज सत्तमाः ।
तेषाम् अपि च मे भूयः सर्वेषाम् च उपजीविनाम् ॥२-३१-३४॥
Slōka 35 / श्लोक ३५
वसिष्ठ पुत्रम् तु सुयज्ञम् आर्यम् ।
त्वम् आनय आशु प्रवरम् द्विजानाम् ।अभिप्रयास्यामि वनम् समस्तान् ।अभ्यर्च्य शिष्टान् अपरान् द्विजातीन् ॥२-३१-३५॥