किष्किन्धाकाण्डम्डम्
Chapter 52 / सर्गः ५२
Slōka 1 / श्लोक १
Slōka 1
अथ तान् अब्रवीत् सर्वान् विश्रांतान् हरि यूथपान् ।
इदम् वचनम् एकाग्रा तापसी धर्म चारिणी ॥४-५२-१॥
Slōka 2 / श्लोक २
Slōka 2
वानरा यदि वः खेदः प्रनष्टः फल भक्षणात् ।
यदि च एतत् मया श्राव्यम् श्रोतुम् इच्छामि कथताम् ॥४-५२-२॥
Slōka 3 / श्लोक ३
Slōka 3
तस्याः तत् वचनम् श्रुत्वा हनुमान् मारुत आत्मजः ।
आर्जवेन यथा तत्त्वम् आख्यातुम् उपचक्रमे ॥४-५२-३॥
Slōka 4 / श्लोक ४
Slōka 4
राजा सर्वस्य लोकस्य महेन्द्र वरुण उपमः ।
रामो दाशरथिः श्रीमान् प्रविष्टो दण्डका वनम् ॥४-५२-४॥
Slōka 5 / श्लोक ५
Slōka 5
लक्ष्मणेन सह भ्रात्रा वैदेह्या च अपि भार्यया ।
तस्य भार्या जनस्थानात् रावणेन हृता बलात् ॥४-५२-५॥
Slōka 6 / श्लोक ६
Slōka 6
वीरः तस्य सखा राज्ञः सुग्रीवो नाम वानरः ।
राजा वानर मुख्यानाम् येन प्रस्थापिता वयम् ॥४-५२-६॥
Slōka 7 / श्लोक ७
Slōka 7
अगस्त्य चरिताम् आशाम् दक्षिणाम् यम रक्षिताम् ।
सहैभिर्वानरैमुख्यैरङ्गदप्रमुखैर्वयम् - यद्वा -सह एभिः वानरैः मुख्यैः अंगद प्रमुखैः वयम् ॥४-५२-७॥
Slōka 8 / श्लोक ८
Slōka 8
रावणम् सहिताः सर्वे राक्षसम् काम रूपिणम् ।
सीतया सह वैदेह्या मार्गध्वम् इति चोदिताः ॥४-५२-८॥
Slōka 9 / श्लोक ९
Slōka 9
विचित्य तु वयम् सर्वे समग्रम् - समुद्रम् - दक्षिणाम् दिशम् ।
वयम् बुभुक्षिताः सर्वे वृक्ष मूलम् उपाश्रिताः ॥४-५२-९॥
Slōka 10 / श्लोक १०
Slōka 10
विवर्ण वदनाः सर्वे सर्वे ध्यान परायणाः ।
न अधिगच्छामहे पारम् मग्नाः चिन्ता महाअर्णवे ॥४-५२-१०॥
Slōka 11 / श्लोक ११
Slōka 11
चारयन्तः ततः चक्षुः दृष्टवन्तो महद् बिलम् ।
लता पादप संछन्नम् तिमिरेण समावृतम् ॥४-५२-११॥
Slōka 12 / श्लोक १२
Slōka 12
अस्मात् हंसा जल क्लिन्नाः पक्षैः सलिल रेणुभिः ।
कुरराः सारसाः चैव निष्पतन्ति पतत्रिणः ॥४-५२-१२॥
Slōka 13 / श्लोक १३
Slōka 13
साधु अत्र प्रविशाम इति मया तु उक्ताः प्लवंगमाः ।
तेषाम् अपि हि सर्वेषाम् अनुमानम् उपागतम् ॥४-५२-१३॥
Slōka 14 / श्लोक १४
Slōka 14
अस्मिन् निपतिताः सर्वे अपि अथ कार्य त्वरान्विताः ।
ततो गाढम् निपतिता गृह्य हस्तौ परस्परम् ॥४-५२-१४॥
Slōka 15 / श्लोक १५
Slōka 15
इदम् प्रविष्टाः सहसा बिलम् तिमिर संवृतम् ।
एतत् नः कार्यम् एतेन कृत्येन वयम् आगताः ॥४-५२-१५॥
Slōka 16 / श्लोक १६
Slōka 16
त्वाम् च एव उपगताः सर्वे परिद्यूना बुभुक्षिताः ।
आतिथ्य धर्म दत्तानि मूलानि च फलानि च ॥४-५२-१६॥
Slōka 17 / श्लोक १७
Slōka 17
अस्माभिः उपभुक्तानि बुभुक्षा परिपीडितैः ।
यत् त्वया रक्षिताः सर्वे म्रियमाणा बुभुक्षया ॥४-५२-१७॥
Slōka 18 / श्लोक १८
Slōka 18
ब्रूहि प्रत्युपकार अर्थम् किम् ते कुर्वन्तु वानराः ।
एवम् उक्ता तु सर्वज्ञा वानरैः तैः स्वयंप्रभा ॥४-५२-१८॥
Slōka 19 / श्लोक १९
Slōka 19
प्रत्युवाच ततः सर्वान् इदम् वानर यूथपान् ।
सर्वेषाम् परितुष्टा अस्मि वानराणाम् तरस्विनाम् ॥४-५२-१९॥
Slōka 20 / श्लोक २०
Slōka 20
चरंत्या मम धर्मेण न कार्यम् इह केनचित् ।
एवम् उक्तः शुभम् वाक्यम् तापस्या धर्म संहितम् ॥४-५२-२०॥
Slōka 21 / श्लोक २१
Slōka 21
उवाच हनुमान् वाक्यम् ताम् अनिन्दित लोचनाम् ।
शरणम् त्वाम् प्रपन्नाः स्मः सर्वे वै धर्मचारिणिम् ॥४-५२-२१॥
Slōka 22 / श्लोक २२
Slōka 22
यः कृतः समयो अस्माकम् सुग्रीवेण महात्मना ।
स तु कालो व्यतिक्रान्तो बिले च परिवर्तताम् ॥४-५२-२२॥
Slōka 23 / श्लोक २३
Slōka 23
सा त्वम् अस्मात् बिलात् अस्मान् उत्तारयितुम् अर्हसि ।
तस्मात् सुग्रीव वचनात् अतिक्रान्तान् गत आयुषः ॥४-५२-२३॥
Slōka 24 / श्लोक २४
Slōka 24
त्रातुम् अर्हसि नः सर्वान् सुग्रीव भय शन्कितान् ।
महत् च कार्यम् अस्माभिः कर्तव्यम् धर्मचारिणि ॥४-५२-२४॥
Slōka 25 / श्लोक २५
Slōka 25
तत् च अपि न कृतम् कार्यम् अस्माभिः इह वासिभिः ।
एवम् उक्ता हनुमता तापसी वाक्यम् अब्रवीत् ॥४-५२-२५॥
Slōka 26 / श्लोक २६
Slōka 26
जीवता दुष्करम् मन्ये प्रविष्टेन निवर्तितुम् ।
तपसः सुप्रभावेन नियम उपार्जितेन च ॥४-५२-२६॥
Slōka 27 / श्लोक २७
Slōka 27
सर्वान् एव बिलात् अस्मात् तारयिष्यामि वानरान् ।
निमीलयत चक्षून्षि सर्वे वानर पुंगवाः ॥४-५२-२७॥
Slōka 28 / श्लोक २८
Slōka 28
न हि निष्क्रमितुम् शक्यम् अनिमीलित लोचनैः ।
ततो निमीलिताः सर्वे सुकुमार अंगुलैः करैः ॥४-५२-२८॥
Slōka 29 / श्लोक २९
Slōka 29
सहसा पिदधुः दृष्टिम् हृष्टा गमन कान्क्षिणः ।
वानराः तु महात्मानो हस्त रुद्ध मुखाः तदा ॥४-५२-२९॥
Slōka 30 / श्लोक ३०
Slōka 30
निमेष अन्तर मात्रेण बिलात् उत्तारिताः तथा ।
उवाच सर्वान् तान् तत्र तापसी धर्म चारिणी ॥४-५२-३०॥
Slōka 31 / श्लोक ३१
Slōka 31
निःसृतान् विषमात् तस्मात् समाश्वास्य इदम् अब्रवीत् ।
एष विन्ध्यो गिरिः श्रीमान् नाना द्रुम लता आयुतः ॥४-५२-३१॥
Slōka 32 / श्लोक ३२
Slōka 32
एष प्रसवणः शैलः सागरो अयम् महा उदधिः ।
स्वस्ति वो अस्तु गमिष्यामि भवनम् वानरर्षभाः ।इति उक्त्वा तत् बिलम् श्रीमत् प्रविवेश स्वयम्प्रभा ॥४-५२-३२॥