Star (-) Watch (-)

Ramayana

बालकाण्डम्

अथ रात्र्याम् व्यतीतायाम् विश्वामित्रो महामुनिः ।
आपृष्ट्वा तौ च राजानौ जगाम उत्तर पर्वतम् ॥१-७४-१॥

विश्वामित्रो गते राजा वैदेहम् मिथिला अधिपम् ।
आपृष्ट्व इव जगाम आशु राजा दशरथः पुरीम् ॥१-७४-२॥

अथ राजा विदेहानाम् ददौ कन्या धनम् बहु ।
गवाम् शत सहस्राणि बहूनि मिथिलेश्वरः ॥१-७४-३॥

कंबलानाम् च मुख्यानाम् क्षौमान् कोटि अंबराणि च ।
हस्ति अश्व रथ पादातम् दिव्य रूपम् स्वलंकृतम् ॥१-७४-४॥

ददौ कन्या शतम् तासाम् दासी दासम् अनुत्तमम् ।
हिरण्यस्य सुवर्णस्य मुक्तानाम् विद्रुमस्य च ॥१-७४-५॥

ददौ राजा सुसंहृष्टः कन्या धनम् अनुत्तमम् ।
दत्त्वा बहु विधम् राजा समनुज्ञाप्य पार्थिवम् ॥१-७४-६॥

प्रविवेश स्व निलयम् मिथिलाम् मिथिलेश्वरः ।
राजा अपि अयोध्या अधिपतिः सह पुत्रैः महात्मभिः ॥१-७४-७॥

ऋषीन् सर्वान् पुरस्कृत्य जगाम स बल अनुगः ।
गच्छंतम् तु नरव्याघ्रम् स ऋषि संघम् स राघवम् ॥१-७४-८॥

घोराः तु पक्षिणो वाचो व्याहरन्ति समंततः ।
भौमाः चैव मृगाः सर्वे गच्छन्ति स्म प्रदक्षिणम् ॥१-७४-९॥

तान् दृष्ट्वा राज शार्दूलो वसिष्ठम् पर्यपृच्छत ।
असौम्याः पक्षिणो घोरा मृगाः च अपि प्रदक्षिणाः ॥१-७४-१०॥

किम् इदम् हृदय उत्कम्पि मनो मम विषीदति ।
राज्ञो दशरथस्य एतत् श्रुत्वा वाक्यम् महान् ऋषिः ॥१-७४-११॥

उवाच मधुराम् वाणीम् श्रूयताम् अस्य यत् फलम् ।
उपस्थितम् भयम् घोरम् दिव्यम् पक्षि मुखात् च्युतम् ॥१-७४-१२॥

मृगाः प्रशमयन्ति एते संतापः त्यज्यताम् अयम् ।
तेषाम् संवदताम् तत्र वायुः प्रादुर् बभूव ह ॥१-७४-१३॥

कम्पयन् मेदिनीम् सर्वाम् पातयन् च महान् द्रुमान् ।
तमसा संवृतः सूर्यः सर्वे न वेदिषुर् दिशः ॥१-७४-१४॥

भस्मना च आवृतम् सर्वम् सम्मूढम् इव तत् बलम् ।
वसिष्ठ ऋषयः च अन्ये राजा च ससुतः तदा ॥१-७४-१५॥

स संज्ञा इव तत्र आसन् सर्वम् अन्यत् विचेतनम् ।
तस्मिन् तमसि घोरे तु भस्म छन्न इव सा चमूः ॥१-७४-१६॥

ददर्श भीम संकाशम् जटा मण्डल धारिणम् ।
भार्गवम् जमदग्ने अयम् राजा राज विमर्दनम् ॥१-७४-१७॥

कैलासम् इव दुर्धर्षम् काल अग्निम् इव दुःसहम् ।
ज्वलंतम् इव तेजोभिः दुर् निरीक्ष्यम् पृथक् जनैः ॥१-७४-१८॥

स्कन्धे च आसज्य परशुम् धनुः विद्युत् गण उपमम् ।
प्रगृह्य शरम् उग्रम् च त्रि पुर घ्नम् यथा शिवम् ॥१-७४-१९॥

तम् दृष्ट्वा भीम संकाशम् ज्वलंतम् इव पावकम् ।
वसिष्ठ प्रमुखा विप्रा जप होम परायणाः ॥१-७४-२०॥

संगता मुनयः सर्वे संजजल्पुः अथो मिथः ।
कच्चित् पितृ वध अमर्षी क्षत्रम् न उत्सादयिष्यति ॥१-७४-२१॥

पूर्वम् क्षत्र वधम् कृत्वा गत मन्युः गत ज्वरः ।
क्षत्रस्य उत्सादनम् भूयो न खलु अस्य चिकीर्षितम् ॥१-७४-२२॥

एवम् उक्त्वा अर्घ्यम् आदाय भार्गवम् भीम दर्शनम् ।
ऋषयो राम राम इति मधुरम् वाक्यम् अब्रुवन् ॥१-७४-२३॥

प्रतिगृह्य तु ताम् पूजाम् ऋषि दत्ताम् प्रतापवान् ।
रामम् दाशरथिम् रामो जामदग्न्यो अभ्यभाषत ॥१-७४-२४॥