किष्किन्धाकाण्डम्डम्
Chapter 22 / सर्गः २२
Slōka 1 / श्लोक १
Slōka 1
वीक्षमाणः तु मंदासुः सर्वतो मंदम् उच्छ्वसन् ।
आदौ एव तु सुग्रीवम् ददर्श अनुजम् अग्रतः ॥४-२२-१॥
Slōka 2 / श्लोक २
Slōka 2
तम् प्राप्त विजयम् वाली सुग्रीवम् प्लवग ईश्वरम् ।
आभाष्य व्यक्तया वाचा सस्नेहम् इदम् अब्रवीत् ॥४-२२-२॥
Slōka 3 / श्लोक ३
Slōka 3
सुग्रीव दोषेण न माम् गन्तुम् अर्हसि किल्बिषात् ।
कृष्यमाणम् भविष्येण बुद्धि मोहेन माम् बलात् ॥४-२२-३॥
Slōka 4 / श्लोक ४
Slōka 4
युगपद् विहितम् तात न मन्ये सुखम् अवयोः ।
सौहार्दम् भ्रातृ युक्तम् हि तद् इदम् जातम् अन्यथा ॥४-२२-४॥
Slōka 5 / श्लोक ५
Slōka 5
प्रतिपद्य त्वम् अद्य एव राज्यम् एषाम् वन ओकसाम् ।
माम् अपि अद्य एव गच्छंतम् विद्धि वैवस्वत क्षयम् ॥४-२२-५॥
Slōka 6 / श्लोक ६
Slōka 6
जीवितम् च हि राज्यम् च श्रियम् च विपुलाम् इमाम् ।
प्रजहामि एष वै तूर्णम् अहम् च अगर्हितम् यशः ॥४-२२-६॥
Slōka 7 / श्लोक ७
Slōka 7
अस्याम् त्वम् अहम् अवस्थायाम् वीर वक्ष्यामि यद् वचः ।
यदि अपि असुकरम् राजन् कर्तुम् एव तद् अर्हसि ॥४-२२-७॥
Slōka 8 / श्लोक ८
Slōka 8
सुखार्हम् सुख संवृद्धम् बालम् एनम् अबालिशम् ।
बाष्प पूर्ण मुखम् पश्य भूमौ पतितम् अंगदम् ॥४-२२-८॥
Slōka 9 / श्लोक ९
Slōka 9
मम प्राणैः प्रियतरम् पुत्रम् पुत्रम् इव औरसम् ।
मया हीनम् अहीनार्थम् सर्वतः परिपालय ॥४-२२-९॥
Slōka 10 / श्लोक १०
Slōka 10
त्वम् अपि अस्य पिता दाता च परित्राता च सर्वतः ।
भयेषु अभयदः चैव यथा अहम् प्लवगेश्वर ॥४-२२-१०॥
Slōka 11 / श्लोक ११
Slōka 11
एष तारात्मजः श्रीमान् त्वया तुल्य पराक्रमः ।
रक्षसाम् च वधे तेषाम् अग्रतः ते भविष्यति ॥४-२२-११॥
Slōka 12 / श्लोक १२
Slōka 12
अनुरूपाणि कर्माणि विक्रम्य बलवान् रणे ।
करिष्यति एष तारेयः तरस्वी तरुणो अंगदः ॥४-२२-१२॥
Slōka 13 / श्लोक १३
Slōka 13
सुषेण दुहिता च इयम् अर्थ सूक्ष्म विनिश्चये ।
औत्पातिके च विविधे सर्वतः परिनिष्ठिता ॥४-२२-१३॥
Slōka 14 / श्लोक १४
Slōka 14
यद् एष साधु इति ब्रूयात् कार्यम् तन् मुक्त संशयम् ।
न हि तारा मतम् किंचित् अन्यथा परिवर्तते ॥४-२२-१४॥
Slōka 15 / श्लोक १५
Slōka 15
राघवस्य च ते कार्यम् कर्तव्यम् अविशंकया ।
स्यात् अधर्मो हि अकरणे त्वाम् च हिंस्यात् अमानितः ॥४-२२-१५॥
Slōka 16 / श्लोक १६
Slōka 16
इमाम् च मालाम् आधत्स्व दिव्याम् सुग्रीव कांचनीम् ।
उदारा श्रीः स्थिता हि अस्याम् संप्रजह्यात् मृते मयि ॥४-२२-१६॥
Slōka 17 / श्लोक १७
Slōka 17
इति एवम् उक्तः सुग्रीवो वालिना भ्रातृ सौहृदात् ।
हर्षम् त्यक्त्वा पुनर् दीनो ग्रह ग्रस्त इव उडु राट् ॥४-२२-१७॥
Slōka 18 / श्लोक १८
Slōka 18
तत् वालि वचनात् शान्तः कुर्वन् युक्तम् अतंद्रितः ।
जग्राह सो अभ्यनुज्ञातो मालाम् ताम् चैव कांचनीम् ॥४-२२-१८॥
Slōka 19 / श्लोक १९
Slōka 19
ताम् मालाम् कांचनीम् दत्त्वा वाली दृष्ट्वा आत्मजम् स्थितम् ।
संसिद्धः प्रेत्य भावाय स्नेहात् अंगदम् अब्रवीत् ॥४-२२-१९॥
Slōka 20 / श्लोक २०
Slōka 20
देश कालौ भजस्व अद्य क्षममाणः प्रिय अप्रिये ।
सुख दुःख सहः काले सुग्रीव वशगो भव ॥४-२२-२०॥
Slōka 21 / श्लोक २१
Slōka 21
यथा हि त्वम् महाबाहो लालितः सततम् मया ।
न तथा वर्तमानम् त्वाम् सुग्रीवो बहु मन्यते ॥४-२२-२१॥
Slōka 22 / श्लोक २२
Slōka 22
ना अस्य अमित्रैः गतम् गच्छेः मा शत्रुभिः अरिंदम ।
भर्तुः अर्थ परो दान्तः सुग्रीव वशगो भव ॥४-२२-२२॥
Slōka 23 / श्लोक २३
Slōka 23
न च अतिप्रणयः कार्यः कर्तव्यो अप्रणयः च ते ।
उभयम् हि महादोषम् तस्मात् अंतर दृक् भव ॥४-२२-२३॥
Slōka 24 / श्लोक २४
Slōka 24
इति उक्त्वा अथ विवृत्त अक्षः शर संपीडितो भृशम् ।
विवृतैः दशनैः भीमैः बभूव उत्क्रान्त जीवितः ॥४-२२-२४॥
Slōka 25 / श्लोक २५
Slōka 25
ततो विचुक्रुशुर् तत्र वानरा हत यूथपाः ।
परिदेवयमानाः ते सर्वे प्लवग सत्तमाः ॥४-२२-२५॥
Slōka 26 / श्लोक २६
Slōka 26
किष्किन्धा हि अथ शून्या च स्वर् गते वानरेश्वरे ।
उद्यानानि च शून्यानि पर्वताः कानानि च ॥४-२२-२६॥
Slōka 27 / श्लोक २७
Slōka 27
हते प्लवग शार्दूले निष् प्रभा वानराः कृताः ।
यस्य वेगेन महता काननानि वनानि च ॥४-२२-२७॥
Slōka 28 / श्लोक २८
Slōka 28
पुष्प ओघेण अनुबद्धन्ते करिष्यति तत् अद्य कहः ।
येन दत्तम् महत् युद्धम् गन्धर्वस्य महात्मनः ॥४-२२-२८॥
Slōka 29 / श्लोक २९
Slōka 29
गोलभस्य महाबाहुः दश वर्षाणि पंच च ।
न एव रात्रौ न दिवसे तत् युद्धम् उपशाम्यति ॥४-२२-२९॥
Slōka 30 / श्लोक ३०
Slōka 30
ततः षोडशमे वर्षे गोलभो विनिपातितः ।
तम् हत्वा दुर्विनीतिम् तु वाली दंष्ट्र करालवान् ।सर्वा अभयम् करः अस्माकम् कथम् एष निपातितः ॥४-२२-३०॥
Slōka 31 / श्लोक ३१
Slōka 31
हते तु वीरे प्लवगाधिपे तदाप्लवंगमाः तत्र न शर्म लेभिरे ।
वने चराः सिंह युते महावनेयथा हि गावो निहते गवाम् पतौ ॥४-२२-३१॥
Slōka 32 / श्लोक ३२
Slōka 32
ततः तु तारा व्यसन अर्णव प्लुतामृतस्या भर्तुर् वदनम् समीक्ष्य सा ।
जगाम भूमिम् परिरभ्य वालिनम्महा द्रुमम् छिन्नम् इव आश्रिता लता ॥४-२२-३२॥