किष्किन्धाकाण्डम्डम्
Chapter 23 / सर्गः २३
Slōka 1 / श्लोक १
Slōka 1
ततः समुपजिघ्रंती कपि राजस्य तत् मुखम् ।
पतिम् लोकश्रुता तारा मृतम् वचनम् अब्रवीत् ॥४-२३-१॥
Slōka 2 / श्लोक २
Slōka 2
शेषे त्वम् विषमे दुःखम् अकृत्वा वचनम् मम ।
उपल उपचिते वीर सुदुःखे वसुधा तले ॥४-२३-२॥
Slōka 3 / श्लोक ३
Slōka 3
मत्तः प्रियतरा नूनम् वानरेन्द्र मही तव ।
शेषे हि ताम् परिष्वज्य माम् च न प्रतिभाषसे ॥४-२३-३॥
Slōka 4 / श्लोक ४
Slōka 4
सुग्रीवस्य वशम् प्राप्तो विधिः एष भवत्य अहो ।
सुग्रीव एव विक्रांतो वीर साहसिक प्रिय ॥४-२३-४॥
Slōka 5 / श्लोक ५
Slōka 5
ऋक्ष वानर मुख्याः त्वाम् बलिनम् पर्युपासते ।
तेषाम् विलपितम् कृच्छ्रम् अंगदस्य च शोचतः ॥४-२३-५॥
Slōka 6 / श्लोक ६
Slōka 6
मम च इमा गिरः श्रुत्वा किम् त्वम् न प्रतिबुध्यसे ।
इदम् तत् वीर शयनम् तत्र शेषे हतो युधि ॥४-२३-६॥
Slōka 7 / श्लोक ७
Slōka 7
शायिता निहता यत्र त्वया एव रिपवः पुरा ।
विशुद्ध सत्त्व अभिजन प्रिययुद्ध मम प्रिय ॥४-२३-७॥
Slōka 8 / श्लोक ८
Slōka 8
माम् अनाथाम् विहाय एकाम् गतः त्वम् असि मानद ।
शूराय न प्रदातव्या कन्या खलु विपश्चिता ॥४-२३-८॥
Slōka 9 / श्लोक ९
Slōka 9
शूर भार्याम् हताम् पश्य सद्यो माम् विधवाम् कृताम् ।
अवभग्नः च मे मानो भग्ना मे शाश्वती गतिः ॥४-२३-९॥
Slōka 10 / श्लोक १०
Slōka 10
अगाधे च निमग्ना अस्मि विपुले शोक सागरे ।
अश्म सारमयम् नूनम् इदम् मे हृदयम् दृढम् ॥४-२३-१०॥
Slōka 11 / श्लोक ११
Slōka 11
भर्तारम् निहतम् दृष्ट्वा यत् न अद्य शतधा गतम् ।
सुहृत् चैव हि भर्ता च प्रकृत्या च मम प्रियः ॥४-२३-११॥
Slōka 12 / श्लोक १२
Slōka 12
प्रहारे च पराक्रान्तः शूरः पंचत्वम् आगतः ।
पति हीना तु या नारी कामम् भवतु पुत्रिणी ॥४-२३-१२॥
Slōka 13 / श्लोक १३
Slōka 13
धन धान्य समृद्धा अपि विधवा इति उच्यते जनैः ।
स्व गात्र प्रभवे वीर शेषे रुधिर मण्डले ॥४-२३-१३॥
Slōka 14 / श्लोक १४
Slōka 14
कृमि राग परिस्तोमे स्वकीये शयने यथा ।
रेणु शोणित संवीतम् गात्रम् तव समंततः ॥४-२३-१४॥
Slōka 15 / श्लोक १५
Slōka 15
परिरब्धुम् न शक्नोमि भुजाभ्याम् प्लवगर्षभ ।
कृत कृत्यो अद्य सुग्रीवो वैरे अस्मिन् अतिदारुणे ॥४-२३-१५॥
Slōka 16 / श्लोक १६
Slōka 16
यस्य राम विमुक्तेन हृतम् एक इषुणा भयम् ।
शरेण हृदि लग्नेन गात्र संस्पर्शने तव ॥४-२३-१६॥
Slōka 17 / श्लोक १७
Slōka 17
वार्यामि त्वाम् निरीक्षन्ती त्वयि पंचत्वम् आगते ।
उद्बबर्ह शरम् नीलः तस्य गात्र गतम् तदा ॥४-२३-१७॥
Slōka 18 / श्लोक १८
Slōka 18
गिरि गह्वर संलीनम् दीप्तम् आशी विषम् यथा ।
तस्य निष्कृष्यमाणस्य बाणस्य च बभौ द्युतिः ॥४-२३-१८॥
Slōka 19 / श्लोक १९
Slōka 19
अस्त मस्तक संरुद्धो रश्मिः दिनकरात् इव ।
पेतुः क्षतज धाराः तु व्रणेभ्यः तस्य सर्वशः ॥४-२३-१९॥
Slōka 20 / श्लोक २०
Slōka 20
ताम्र गैरिक संपृक्ता धारा इव धरा धरात् ।
अवकीर्णम् विमार्जन्ती भर्तारम् रण रेणुना ॥४-२३-२०॥
Slōka 21 / श्लोक २१
Slōka 21
अस्रैः नयनजैः शूरम् सिषेच अस्त्र समाहतम् ।
रुधिरोक्षित सर्वान्गम् दृष्ट्वा विनिहतम् पतिम् ॥४-२३-२१॥
Slōka 22 / श्लोक २२
Slōka 22
उवाच तारा पिंगाक्षम् पुत्रम् अंगदम् अंगना ।
अवस्थाम् पश्चिमाम् पश्य पितुः पुत्र सुदारुणाम् ॥४-२३-२२॥
Slōka 23 / श्लोक २३
Slōka 23
संप्रसक्तस्य वैरस्य गतो अन्तः पाप कर्मणा ।
बाल सूर्योज्ज्वल तनुम् प्रयातम् यम सादनम् ॥४-२३-२३॥
Slōka 24 / श्लोक २४
Slōka 24
अभिवादय राजानम् पितरम् पुत्र मानदम् ।
एवम् उक्तः समुत्थाय जग्राह चरणौ पितुः ॥४-२३-२४॥
Slōka 25 / श्लोक २५
Slōka 25
भुजाभ्याम् पीन वृताभ्याम् अंगदो अहम् इति ब्रुवन् ।
अभिवादयमानम् त्वाम् अंगदम् त्वम् यथा पुरा ॥४-२३-२५॥
Slōka 26 / श्लोक २६
Slōka 26
दीर्घ आयुर् भव पुत्र इति किम् अर्थम् न अभिभाषसे ।
अहम् पुत्र सहाया त्वाम् उपासे गत चेतनम् ।सिंहेन पातितम् सद्यो गौः स वत्सा इव गो वृषम् ॥४-२३-२६॥
Slōka 27 / श्लोक २७
Slōka 27
इष्ट्वा संग्राम यज्ञेन राम प्रहरण अंभसा ।
अस्मिन् अवभृथे स्नातः कथम् पत्न्या मया विना ॥४-२३-२७॥
Slōka 28 / श्लोक २८
Slōka 28
या दत्ता देव राजेन तव तुष्टेन संयुगे ।
शात कौम्भीम् प्रियाम् मालाम् ताम् ते पश्यामि न इह किम् ॥४-२३-२८॥
Slōka 29 / श्लोक २९
Slōka 29
राज्यश्रीः न जहाति त्वाम् गत असुम् अपि मानद ।
सूर्यस्य आवर्तमानस्य शैल राजम् इव प्रभा ॥४-२३-२९॥
Slōka 30 / श्लोक ३०
Slōka 30
न मे वचः पथ्यम् इदम् त्वया कृतम्न च अस्मि शक्ता हि निवारणे तव ।
हता सपुत्रा अस्मि हतेन संयुगेसह त्वया श्रीः विजहाति माम् अपि ॥४-२३-३०॥