Star (-) Watch (-)

Ramayana

बालकाण्डम्

Chapter 60 / सर्गः ६०

Slōka 1 / श्लोक १

तपो बल हतान् ज्ञात्वा वासिष्ठान् स महोदयान् ।
ऋषि मध्ये महातेजा विह्वामित्रो अभ्यभाषत ॥१-६०-१॥

Slōka 2 / श्लोक २

अयम् इक्ष्वाकु दायादः त्रिशंकुः इति विश्रुतः ।
धर्मिष्ठः च वदान्यः च माम् चैव शरणम् गतः ॥१-६०-२॥

Slōka 3 / श्लोक ३

स्वेन अनेन शरीरेण देव लोक जिगीषया ।
यथा अयम् स्व शरीरेण देव लोकम् गमिष्यति ॥१-६०-३॥

Slōka 4 / श्लोक ४

तथा प्रवर्त्यताम् यज्ञो भवद्भिः च मया सह ।
विश्वामित्र वचः श्रुत्वा सर्व एव महर्षयः ॥१-६०-४॥

Slōka 5 / श्लोक ५

ऊचुः समेताः सहसा धर्मज्ञा धर्म संहितम् ।
अयम् कुशिक दायादो मुनिः परम कोपनः ॥१-६०-५॥

Slōka 6 / श्लोक ६

यत् आह वचनम् सम्यक् एतत् कार्यम् न संशयः ।
अग्नि कल्पो हि भगवान् शापम् दास्यति रोषितः ॥१-६०-६॥

Slōka 7 / श्लोक ७

तस्मात् प्रवर्त्यताम् यज्ञः स शरीरो यथा दिवम् ।
गच्छेत् इक्ष्वाकु दायादो विश्वामित्रस्य तेजसा ॥१-६०-७॥

Slōka 8 / श्लोक ८

ततः प्रवर्त्यताम् यज्ञः सर्वे समधितिष्ठत ।
एवम् उक्त्वा महर्षयः संजह्रुः ताः क्रियाः तदा ॥१-६०-८॥

Slōka 9 / श्लोक ९

याजकः च महातेजा विश्वामित्रो अभवत् क्रतौ ।
ऋत्विजः च आनुपूर्व्येण मंत्रवत् मंत्र कोविदाः ॥१-६०-९॥

Slōka 10 / श्लोक १०

चक्रुः सर्वाणि कर्माणि यथा कल्पम् यथा विधि ।
ततः कालेन महता विश्वामित्रो महातपाः ॥१-६०-१०॥

Slōka 11 / श्लोक ११

चकार आवाहनम् तत्र भाग अर्थम् सर्व देवताः ।
न अभ्यागमन् तदा भाग अर्थम् सर्व देवताः ॥१-६०-११॥

Slōka 12 / श्लोक १२

ततः कोप समाविष्टो विश्वमित्रो महामुनिः ।
स्रुवम् उद्यम्य स क्रोधः त्रिशंकुम् इदम् अब्रवीत् ॥१-६०-१२॥

Slōka 13 / श्लोक १३

पश्य मे तपसो वीर्यम् स्व आर्जितस्य नर ईश्वर ।
एष त्वाम् स्व शरीरेण नयामि स्वर्गम् ओजसा ॥१-६०-१३॥

Slōka 14 / श्लोक १४

दुष्प्रापम् स्व शरीरेण दिवम् गच्छ नर अधिप ।
स्वार्जितम् किंचित् अपि अस्ति मया हि तपसः फलम् ॥१-६०-१४॥

Slōka 15 / श्लोक १५

राजन् त्वम् तेजसा तस्य स शरीरो दिवम् व्रज ।
उक्त वाक्ये मुनौ तस्मिन् स शरीरो नर ईश्वरः ॥१-६०-१५॥

Slōka 16 / श्लोक १६

दिवम् जगाम काकुत्स्थ मुनीनाम् पश्यताम् तदा ।
स्वर्ग लोकम् गतम् दृष्ट्वा त्रिशंकुम् पाक शासनः ॥१-६०-१६॥

Slōka 17 / श्लोक १७

सह सर्वैः सुर गणैः इदम् वचनम् अब्रवीत् ।
त्रिशंको गच्छ भूयः त्वम् न असि स्वर्ग कृत आलयः ॥१-६०-१७॥

Slōka 18 / श्लोक १८

गुरु शाप हतो मूढ पत भूमिम् अवाग् शिराः ।
एवम् उक्तो महेन्द्रेण त्रिशंकुः अपतत् पुनः ॥१-६०-१८॥

Slōka 19 / श्लोक १९

विक्रोशमानः त्राहि इति विश्वामित्रम् तपो धनम् ।
तत् श्रुत्वा वचनम् तस्य क्रोशमानस्य कौशिकः ॥१-६०-१९॥

Slōka 20 / श्लोक २०

रोषम् आहारयत् तीव्रम् तिष्ठ तिष्ठ इति च अब्रवीत् ।
ऋषि मध्ये स तेजस्वी प्रजापतिः इव अपरः ॥१-६०-२०॥

Slōka 21 / श्लोक २१

सृजन् दक्षिण मार्गस्थान् सप्त ऋषीन् अपरान् पुनः ।
नक्षत्र वंश परंपरम् असृजत् क्रोध मूर्छितः ॥१-६०-२१॥

Slōka 22 / श्लोक २२

दक्षिणाम् दिशम् आस्थाय मुनि मध्ये महायशाः ।
सृष्ट्वा नक्षत्र वंशम् च क्रोधेन कलुषी कृतः ॥१-६०-२२॥

Slōka 23 / श्लोक २३

अन्यम् इंद्रम् करिष्यामि लोको वा स्यात् अनिंद्रकः ।
दैवतानि अपि स क्रोधात् स्रष्टुम् समुपचक्रमे ॥१-६०-२३॥

Slōka 24 / श्लोक २४

ततः परम संभ्रान्ताः स ऋषि संघाः सुर असुराः ।
विश्वामित्रम् महात्मानम् ऊचुः स अनुनयम् वचः ॥१-६०-२४॥

Slōka 25 / श्लोक २५

अयम् राजा महाभाग गुरु शाप परिक्षतः ।
स शरीरो दिवम् यातुम् न अर्हति एव तपो धन ॥१-६०-२५॥

Slōka 26 / श्लोक २६

तेषाम् तत् वचनम् श्रुत्वा देवानाम् मुनि पुंगवः ।
अब्रवीत् सु महत् वाक्यम् कौशिकः सर्व देवताः ॥१-६०-२६॥

Slōka 27 / श्लोक २७

स शरीरस्य भद्रम् वः त्रिहन्कोः अस्य भूपतेः ।
आरोहणम् प्रतिज्ञातम् न अनृतम् कर्तुम् उत्सहे ॥१-६०-२७॥

Slōka 28 / श्लोक २८

स्वर्गो अस्तु स शरीरस्य त्रिशंकोः अस्य शाश्वतः ।
नक्षत्राणि च सर्वाणि मामकानि ध्रुवाणि अथ ॥१-६०-२८॥

Slōka 29 / श्लोक २९

यावत् लोका धरिष्यन्ति तिष्ठन्ति एतानि सर्वशः ।
यत् कृतानि सुराः सर्वे तत् अनुज्ञातुम् अर्हथ ॥१-६०-२९॥

Slōka 30 / श्लोक ३०

एवम् उक्ताः सुराः सर्वे प्रति ऊचुः मुनि पुंगवम् ।
एवम् भवतु भद्रम् ते तिष्ठन्तु एतानि सर्वशः ॥१-६०-३०॥

Slōka 31 / श्लोक ३१

गगने तानि अनेकानि वैश्वानर पथात् बहिः ।
नक्षत्राणि मुनि श्रेष्ठ तेषु ज्योतिःषु जाज्वलन् ॥१-६०-३१॥

Slōka 32 / श्लोक ३२

अवाग् शिराः त्रिशंकुः च तिष्ठतु अमर संनिभः ।
अनुयास्यन्ति च एतानि ज्योतीन्षि नृप सत्तमम् ॥१-६०-३२॥

Slōka 33 / श्लोक ३३

कृतार्थम् कीर्तिमन्तम् च स्वर्ग लोक गतम् यथा ।
विश्वामित्रः तु धर्मात्मा सर्व देवैः अभिष्टुतः ॥१-६०-३३॥

Slōka 34 / श्लोक ३४

ऋषि मध्ये महातेजा बाढम् इति आह देवताः ।
ततो देवा महात्मानो ऋषयः च तपो धनाः ।जग्मुः यथा आगतम् सर्वे यज्ञस्य अन्ते नरोत्तम ॥१-६०-३४॥