बालकाण्डम्
Chapter 3 / सर्गः ३
Slōka 1 / श्लोक १
श्रुत्वा वस्तु समग्रम् तत् धर्म अर्ध सहितम् हितम् ।
व्यक्तम् अन्वेषते भूयो यद्वृत्तम् तस्य धीमतः ॥१-३-१।॥
Slōka 2 / श्लोक २
उपस्पृस्य उदकम् सम्यक् मुनिः स्थित्वा कृताञ्जलिः ।
प्राचीन अग्रेषु दर्भेषु धर्मेण अन्वेषते गतिम् ॥१-३-२।॥
Slōka 3 / श्लोक ३
राम लक्ष्मण सीताभिः राज्ञा दशरथेन च ।
स भार्येण स राष्ट्रेण यत् प्राप्तम् तत्र तत्त्वतः ॥१-३-३।॥
Slōka 4 / श्लोक ४
हसितम् भाषितम् च एव गतिर्यायत् च चेष्टितम् ।
तत् सर्वम् धर्म वीर्येण यथावत् संप्रपश्यति ॥१-३-४।॥
Slōka 5 / श्लोक ५
स्त्री तृतीयेन च तथा यत् प्राप्तम् चरता वने ।
सत्यसन्धेन रामेण तत्सर्वम् च अन्ववेक्षत ॥१-३-५।॥
Slōka 6 / श्लोक ६
ततः पश्यति धर्मात्मा तत् सर्वम् योगमास्थितः ।
पुरा यत् तत्र निर्वृत्तम् पाणाव आमलकम् यथा ॥१-३-६।॥
Slōka 7 / श्लोक ७
तत् सर्वम् तात्त्वतो दृश्ट्वा धर्मेण स महामतिःअभिरामस्य रामस्य तत् सर्वम् कर्तुम् उद्यतः ॥१-३-७।
॥
Slōka 8 / श्लोक ८
कामार्थ गुण संयुक्तम् धर्मार्थ गुण विस्तरम् ।
समुद्रम् इव रत्नाढ्यम् सर्व श्रुति मनोहरम् ॥१-३-८।॥
Slōka 9 / श्लोक ९
स यथा कथितम् पूर्वम् नारदेन महात्मना ।
रघु वंशस्य चरितम् चकार भगवान् मुनिः ॥१-३-९।॥
Slōka 10 / श्लोक १०
जन्म रामस्य सुमहद् वीर्यम् सर्वानुकूलताम् ।
लोकस्य प्रियताम् क्षान्तिम् सौम्यताम् सत्य शीलताम् ॥१-३-१०।॥
Slōka 11 / श्लोक ११
नाना चित्र कथाः च अन्याः विश्वामित्र सहायेन ।
जानक्याः च विवाहम् च धनुषः च विभेदनम् ॥१-३-११।॥
Slōka 12 / श्लोक १२
राम राम विवादम् च गुणान् दाशरथेः तथा ।
तथऽभिषेकम् रामस्य कैकेय्या दुष्ट भावताम् ॥१-३-१२।॥
Slōka 13 / श्लोक १३
विघातम् च अभिषेकस्य राघवस्य विवासनम् ।
राज्ञः शोकम् विलापम् च पर लोकस्य च आश्रयम् ॥१-३-१३।॥
Slōka 14 / श्लोक १४
प्रकृतीनाम् विषादम् च प्रकृतीनाम् विसर्जनम् ।
निषाद अधिप संवादम् सूतोपावर्तनम् तथा ॥१-३-१४।॥
Slōka 15 / श्लोक १५
गङ्गायाः च अपि संतारम् भरद्वाजस्य दर्शनम् ।
भरद्वाज अभ्यनुज्ञात् चित्रकूटस्य दर्शनम् ॥१-३-१५।॥
Slōka 16 / श्लोक १६
वास्तु कर्म निवेशम् च भरत अगमनम् तथा ।
प्रसादनम् च रामस्य पितुः च सलिल क्रियाम् ॥१-३-१६।॥
Slōka 17 / श्लोक १७
पादुका अग्र्य अभिषेकम् च नन्दि ग्राम निवासनम् ।
दण्डकारण्य गमनम् विराधस्य वधम् तथा ॥१-३-१७।॥
Slōka 18 / श्लोक १८
दर्शनम् शरभङ्गस्य सुतीक्ष्णेन समागमम् ।
अनसूया समाख्या च अङ्गराग्स्य च अर्पणम् ॥१-३-१८।॥
Slōka 19 / श्लोक १९
दर्शनम् च अपि अगस्त्यस्य धनुषो ग्रहणम् तथा ।
शूर्पणखाः च संवादम् विरूपकरणम् तथा ॥१-३-१९।॥
Slōka 20 / श्लोक २०
वधम् खरः त्रिशिरसः उत्थानम् रावणस्य च ।
मारीचस्य वधम् च एव वैदेह्या हरणम् तथा ॥१-३-२०।॥
Slōka 21 / श्लोक २१
राघवस्य विलापम् च गृध्र राज निबर्हणम् ।
कबन्ध दर्शनम् च एव पम्पायाः च अपि दर्शनम् ॥१-३-२१।॥
Slōka 22 / श्लोक २२
शबरी दर्शनम् च एव फल मूल अशनम् तथा ।
प्रलापम् च एव पम्पायम् हनुमद् दर्शनम् ॥१-३-२२।॥
Slōka 23 / श्लोक २३
ऋष्यमूकस्य गमनम् सुग्रीवेण समागमम् ।
प्रत्ययोत्पादनम् सख्यम् वालि सुग्रीव विग्रहम् ॥१-३-२३।॥
Slōka 24 / श्लोक २४
वालि प्रमथनम् च एव सुगीव प्रतिपादनम् ।
तारा विलापम् समयम् वर्ष रात्र निवासनम् ॥१-३-२४।॥
Slōka 25 / श्लोक २५
कोपम् राघव सिंहस्य बलानाम् उपसंग्रहम् ।
दिशः प्रस्थापनम् च एव पृथिव्याः च निवेदनम् ॥१-३-२५।॥
Slōka 26 / श्लोक २६
अङ्गुलीयक दानम् च ऋक्ष्स्य बिल दर्शनम् ।
प्रायोपवेशनम् च अपि संपातेः च अपि दर्शनम् ॥१-३-२६।॥
Slōka 27 / श्लोक २७
पर्वत आरोहणम् च अपि सागर्स्य अपि लङ्घनम् ।
समुद्र वचनात् च एव मैनाकस्य च दर्शनम् ॥१-३-२७।॥
Slōka 28 / श्लोक २८
राक्षसी तर्जनम् च एव छाया ग्राहस्य दर्शनम् ।
सिंहिकायाः च निधनम् लङ्का मलय दर्शनम् ॥१-३-२८।॥
Slōka 29 / श्लोक २९
रात्रौ लंका प्रवेशम् च एकस्य अपि विचिंतनम् ।
आपान भूमि गमनम् अवरोधस्य दर्शनम् ॥१-३-२९।॥
Slōka 30 / श्लोक ३०
दर्शनम् रावणस्य अपि पुष्पकस्य च दर्शनम् ।
अशोक वनिकायानम् सीतायाः च अपि दर्शनम् ॥१-३-३०।॥
Slōka 31 / श्लोक ३१
अभिज्ञन प्रदानम् च सीतायाः च अपि भाषणम् ।
राक्षसी तर्जनम् च एव त्रिजटा स्वप्न दर्शनम् ॥१-३-३१।॥
Slōka 32 / श्लोक ३२
मणि प्रदानम् सीतायाः वृक्ष भंगम् तथ एव च ।
राक्षसी विद्रवम् चैव किंकराणाम् निबर्हणम् ॥१-३-३२।॥
Slōka 33 / श्लोक ३३
ग्रहणम् वायु सूनोश्च लंका दाह अभिगर्जनम् ।
प्रति प्लवनम् एव अथ मधूनाम् हरणम् तथा ॥१-३-३३।॥
Slōka 34 / श्लोक ३४
राघव आस्वासनम् चैव मणि निर्यातनम् तथा ।
संगमम् च समुद्रेण नल सेतोः च बन्धनम् ॥१-३-३४।॥
Slōka 35 / श्लोक ३५
प्रतारम् च समुद्रस्य रात्रौ लंका अवरोधनम् ।
विभीषणेन संसर्गम् वधोपाय निवेदनम् ॥१-३-३५।॥
Slōka 36 / श्लोक ३६
कुम्भकर्णस्य निधनम् मेघनाद निबर्हणम् ।
रावणस्य विनाशम् च सीतावाप्तिम् अरेः पुरे ॥१-३-३६।॥
Slōka 37 / श्लोक ३७
विभीषण अभिषेकम् च पुष्पकस्य च दर्शनम् ।
अयोध्यायाः च गमनम् भरद्वाज समागमम् ॥१-३-३७।॥
Slōka 38 / श्लोक ३८
प्रेषणम् वायु पुत्रस्य भरतेन समागमम् ।
राम अभिषेक अभ्युदयम् सर्व सैन्य विसर्जनम् ।स्व राष्ट्र रंजनम् च एव वैदेह्याः च विसर्जनम् ॥१-३-३८।॥
Slōka 39 / श्लोक ३९
अनागतम् च यत् किंचिद् रामस्य वसुधा तले ।
तत् चकार उत्तरे काव्ये वाल्मीकिः भगवान् ऋषिः ॥१-३-३९॥