बालकाण्डम्
Chapter 40 / सर्गः ४०
Slōka 1 / श्लोक १
देवतानाम् वचः श्रुत्वा भगवान् वै पितामहः ।
प्रत्युवाच सुसंत्रस्तान् कृतान्त बल मोहितान् ॥१-४०-१॥
Slōka 2 / श्लोक २
यस्य इयम् वसुधा कृत्स्ना वासुदेवस्य धीमतः।
महिषी माधवसय स एषा स एव भगवन् प्रभुः॥१-४०-२॥
Slōka 3 / श्लोक ३
कापिलम् रूपम् आस्थाय धारयत्य अनिशम् धराम् ।
तस्य कोपाग्निना दग्धा भविष्यंति नृपात्मजा ॥१-४०-३॥
Slōka 4 / श्लोक ४
पृथिव्याः च अपि निर्भेदो दृष्ट एव सनातनः ।
सगरस्य च पुत्राणाम् विनाशो दीर्घ दर्शिनाम् ॥१-४०-४॥
Slōka 5 / श्लोक ५
पितामह वचः श्रुत्वा त्रयः त्रिंशत् अरिन्दमः ।
देवाः परम संहृष्टाः पुनर् जग्मुर् यथा आगतम् ॥१-४०-५॥
Slōka 6 / श्लोक ६
सगरस्य च पुत्राणाम् प्रादुर् आसीत् महास्वनः ।
पृथिव्याम् भिद्यमानायाम् निर्घात सम निःवनः ॥१-४०-६॥
Slōka 7 / श्लोक ७
ततो भित्त्वा महीम् सर्वाम् कृत्वा च अपि प्रदक्षिणम् ।
सहिताः सगराः सर्वे पितरम् वाक्यम् अब्रुवन् ॥१-४०-७॥
Slōka 8 / श्लोक ८
परिक्रांता मही सर्वा सत्त्ववन्तः च सूदिताः ।
देव दानव रक्षांसि पिशाच उरग पन्नगाः ॥१-४०-८॥
Slōka 9 / श्लोक ९
न च पश्यामहे अश्वम् ते अश्व हर्तारम् एव च ।
किम् करिष्याम भद्रम् ते बुद्धिः अत्र विचार्यताम् ॥१-४०-९॥
Slōka 10 / श्लोक १०
तेषाम् तत् वचनम् श्रुत्वा पुत्राणाम् राज सत्तमः ।
समन्युः अब्रवीत् वाक्यम् सगरो रघुनंदन ॥१-४०-१०॥
Slōka 11 / श्लोक ११
भूयः खनत भद्रम् वो विभेद्य वसुधा तलम्अश्व हर्तारम् आसाद्य कृतार्थाः च निवर्तत ॥१-४०-११॥
Slōka 12 / श्लोक १२
पितुर् वचनम् आसाद्य सगरस्य महात्मनः ।
षष्टिः पुत्र सहस्राणि रसातलम् अभिद्रवन् ॥१-४०-१२॥
Slōka 13 / श्लोक १३
खन्यमाने ततः तस्मिन् ददृशुः पर्वत उपमम् ।
दिशा गजम् विरूपाक्षम् धारयंतम् महीतलम् ॥१-४०-१३॥
Slōka 14 / श्लोक १४
स पर्वत वनाम् कृत्स्नाम् पृथिवीम् रघुनंदन ।
धारयामास शिरसा विरूपाक्षो महागजः ॥१-४०-१४॥
Slōka 15 / श्लोक १५
यदा पर्वणि काकुत्स्थ विश्रमार्थम् महागजः ।
खेदात् चालयते शीर्षम् भूमि कम्पः तदा भवेत् ॥१-४०-१५॥
Slōka 16 / श्लोक १६
ते तम् प्रदक्षिणम् कृत्वा दिशा पालम् महागजम् ।
मानयन्तो हि ते राम जग्मुर् भित्त्वा रसातलम् ॥१-४०-१६॥
Slōka 17 / श्लोक १७
ततः पूर्वाम् दिशम् भित्त्वा दक्षिणाम् बिभिदुः पुनः ।
दक्षिणस्याम् अपि दिशि ददृशुः ते महागजम् ॥१-४०-१७॥
Slōka 18 / श्लोक १८
महा पद्मम् महात्मानम् सुमहा पर्वतोपमम् ।
शिरसा धारयंतम् गाम् विस्मयम् जग्मुर् उत्तमम् ॥१-४०-१८॥
Slōka 19 / श्लोक १९
ते तम् प्रदक्षिणम् कृत्वा सगरस्य महात्मनः ।
षष्टिः पुत्र सहस्राणि पश्चिमाम् बिभिदुर् दिशम् ॥१-४०-१९॥
Slōka 20 / श्लोक २०
पश्चिमायाम् अपि दिशि महांतम् अचलोपमम् ।
दिशा गजम् सौमनसम् ददृशुः ते महा बलाः ॥१-४०-२०॥
Slōka 21 / श्लोक २१
ते तम् प्रदक्षिणम् कृत्वा पृष्ट्वा च अपि निरामयम् ।
खनंतः समुपक्रांता दिशम् सोमवतीम् तदा ॥१-४०-२१॥
Slōka 22 / श्लोक २२
उत्तरस्याम् रघुश्रेष्ठ ददृशुर् हिम पाण्डुरम् ।
भद्रम् भद्रेण वपुषा धारयंतम् महीम् इमाम् ॥१-४०-२२॥
Slōka 23 / श्लोक २३
समालभ्य ततः सर्वे कृत्वा च एनम् प्रदक्षिणम् ।
षष्टिः पुत्र सहस्राणि बिभिदुर् वसुधा तलम् ॥१-४०-२३॥
Slōka 24 / श्लोक २४
ततः प्राक् उत्तराम् गत्वा सागराः प्रथिताम् दिशम् ।
रोषात् अभ्यखनन् सर्वे पृथिवीम् सगर आत्मजाः ॥१-४०-२४॥
Slōka 25 / श्लोक २५
ते तु सर्वे महत्मानो भिमवेग महबलाः ।
ददृशुः कपिलम् तत्र वासुदेवम् सनातनम् ॥१-४०-२५॥
Slōka 26 / श्लोक २६
हयम् च तस्य देवस्य चरन्तम् अविदूरतः ।
प्रहर्षम् अतुलम् प्रप्तः सर्वे ते रघुनंदन ॥१-४०-२६॥
Slōka 27 / श्लोक २७
ते तम् हय हरम् ज्ञात्वा क्रोध पर्याकुल ईक्षणाः ।
खनित्र लांगला धर नाना वृक्ष शिला धराः ॥१-४०-२७॥
Slōka 28 / श्लोक २८
अभ्यधावन्त संक्रुद्धाः तिष्ठ तिष्ठ इति च अब्रुवन् ।
अस्माकम् त्वम् हि तुरगम् यज्ञियम् हृतवान् असि ॥१-४०-२८॥
Slōka 29 / श्लोक २९
दुर्मेधः त्वम् हि संप्राप्तान् विद्धि नः सगरात्मजान् ।
श्रुत्वा तत् वचनम् तेषाम् कपिलो रघुनंदन ॥१-४०-२९॥
Slōka 30 / श्लोक ३०
रोषेण महता आविष्टो हुम् कारम् अकरोत् तदा ।
ततः तेन अप्रमेयेण कपिलेन महात्मना ।भस्म राशी कृताः सर्वे काकुत्स्थ सगरात्मजाः ॥१-४०-३०॥